عوامل موفقیت در امتحانات الهی چیست؟

از صمیم قلب برای شما پرسشگر محترم شکفتن گل های موفقیت و امید را آرزو می کنم.
«امتحان یک سنت الهی»
یکی از سنت های الهی سنت آزمایش یا امتحان یا ابتلا است. غرض اصلی در امتحان الهی، رشد استعدادهای وجودی انسان است که خداوند در او به ودیعه نهاده است. در هر مورد از امتحان، انسان انتخابگر یکی از دو راه حق و باطل را برمی گزیند و نتیجه ی آنچه را که برگزیده آشکارا مشاهده می کند.
«آزمایش بودن سختی و رفاه»
امتحانات الهی، هم در قالب سختی و هم در قالب رفاه و آسایش است تا خداوند این انسان را در عرصه های مختلف بیازماید که آیا او در حال آسایش هم به فکر خدا و بندگان نیازمند هست یا خیر؟
نه رفاه نشانة کرامت شخص مرفّه است و نه رنج زمینه تحقیر انسان رنجور. «فأمّا الإنسان إذا ماابْتلیه ربّه فأکرمه ونعّمه فیقول ربّی أکرمَنِ ? وأمّا إذا ماابْتلیه فقدر علیه رِزقه فیقول ربّی أهانَنِ کلاّ» فجر/15ـ16؛
«اما انسان چون خداوند به کرم خود او را نعمتی برای آزمایش و امتحان بخشد در آن حال مغرور نعمت شود و گوید: خدا مرا عزیز و گرامی داشت و چون او را برای آزمودن تنگ روزی و فقیر کرد گوید: خدا مرا خوار گردانید. چنین نیست»، بلکه هر دو برای آزمون است.
«هر لحظه یک امتحان»
ما اغلب امور روزمره ی زندگی را جریاناتی عادی تلقی می کنیم و می پنداریم که امتحانات الهی به لحظات سرنوشت ساز زندگی اختصاص دارند، در صورتی که هر ساعت از عمر ما با ده ها و شاید صدها امتحان الهی همراه است و شکست و پیروزی ما لحظه به لحظه در پرونده ی اعمال ما ثبت و ضبط می شود. درجات و مقامات نیز بر اساس همین پیروزی ها به انسان داده می شود.
خداوند متعال در آیه ی ? سوره ی عنکبوت می فرماید: آیا مردم می پندارند رها می شوند و همین که می گویند ایمان آوردیم آزمایش نمی شوند؟
«لطف پروردگار»
گاه خداوند متعال با امتحانی بنده ی خود را متوجّه ضعف خود می کند تا خودش آن ضعف را جبران کند؛ و گاه او را امتحان می کند برای این که خود آن امتحان باعث رشد وجودی شخص می شود. خداوند متعال می داند که مؤمنین و انبیاء (ع) در برابر امتحانات او اعتراضی نخواهند نمود ولی باز آنها را امتحان می کند ؛ چرا که با این امتحان ها درجه ی وجودی آنها بالا می رود.
بنابراین امتحان خدا همواره از سر لطف است.
«فواید و اثرات آزمایشات الهی برای مؤمنان»
اگر انسان فواید امتحانات الهی را بداند بهتر می تواند از این امتحانات سربلند بیرون بیاید.
1- اگر این امتحان در قالب سختی باشد و این مؤمن گناهی داشته باشد موجب ریزش گناه او مى‏گردد «و ما اصابکم من مصیبة فبما کسبت ایدیکم؛ و هر مصیبتى به شما برسد به سبب دستاورد خود شماست». امیرمؤمنان على(ع) مى‏فرماید: سپاس و ستایش خدایى را که رنج و گرفتارى پیروان ما را مایه‏ى زدوده شدن گناهان آنان در دنیا قرار داد تا با این رنجها و بلاها طاعتشان سالم ماند و سزاوار پاداش آن شوند.
2- براى تصحیح ایمان؛ امام صادق(ع) مى‏فرماید: «بلا و گرفتارى براى مؤمن زیور است و براى آن که خرد ورزد کرامت است. زیرا گرفتار بلا شدن و شکیبایى و پایدارى کردن در برابر آن ایمان را تصحیح مى‏گرداند.
3- جهت بیدارى او؛ امام صادق(ع) مى‏فرماید: هیچ مؤمنى نیست مگر آن که هر چهل روز یک بار به وسیله‏ى بلا و گرفتارى متنبه مى‏شود. این بلایا به مال او مى‏رسد یا به فرزندش یا به خودش که پاداش آن را مى‏بیند و یا اندوهى به او مى‏رسد که نمى‏داند از کجا رسیده است.
4- موجب ارتقاى ایمان اوست. ایمان داراى درجات گوناگونى است و مؤمنین نیز داراى درجات اند. جناب رسول الله(ص) مى‏فرماید: خداوند براى انسان مقام و منزلتى در نظر گرفته است که او با کرده خود بدان نمى‏رسد تا آن که در بدن خود به بلایى گرفتار شود و به وسیله صبر و شکیبایی در تحمل رنج به آن مقام رسد.
«کلید طلایی برای موفقیت»
از شما می پرسم. در امتحانات دنیایی چه چیزی عامل موفقیت است؟ آیا عامل اصلی موفقیت، آمادگی نیست؟ وقتی دانش آموزی آمادگی برای امتحانی دارد با خوشحالی به سوی آن رفته و از آن استقبال می کند و از آن هراسی به دل راه نمی دهد. در امتحانات الهی هم همین است. اگر انسان آمادگی داشته باشد و خود را از قبل آماده کند انشالله با موفقیت و سربلندی بیرون خواهد آمد. انسان باید هر لحظه را لحظه امتحان بداند و آمادگی داشته باشد. این آمادگی با تقویت ایمان به وجود می آید و تقویت ایمان هم با تقوی و خودداری از محرمات الهی و انجام واجبات الهی صورت می گیرد. اگر ایمان آمد کلید اصلی موفقیت در دست مؤمن است. با ایمان، انسان در امتحانات با قالب های مختلف( سختی و رفاه) می تواند سربلند بیرون آید اما اگر ایمان نباشد انسان بنده شیطان شده و در امتحانات الهی سقوط خواهد کرد.
«نیروهای کمکی»
عوامل دیگری نیز که زاییده ایمان هستند می توانند انسان را در امتحانات الهی یاری بخشند.
1- مهمترین عامل، صبر و پایدارى است و در قرآن بشارت پیروزى در این راه را تنها به صابران و افراد با استقامت داده است. «ولنبلونکم بشی من الخوف والجوع ونقص من الاموال والانفس والثمرات وبشر الصابرین» به طور مسلم ما همه شما را با اموری همچون ترس وگرسنگی و زیان مالی و جانی و کمبود میوه ها آزمایش می کنیم و بشارت ده صابران وپایداران را. ( سوره بقره، آیه 155).
2- توجه به گذرا بودن حوادث این جهان و سختی ها و مشکلات و ایـن کـه ایـن جـهان گذرگاهى بیش نیست. در روایت آمده که [زمان] دنیا به اندازه سایه بعد از ظهر [کوتاه] است.
3- اسـتمداد از نیروى توکل و تکیه به الطاف الهى بسیار آرامش بخش است. بدیهی است اگر ایمان فردی محکم باشد حالات مختلف سبب بی اعتمادی او بخدا نمی شود بلکه در حال ناخوشی هم شاکر نعمتهای الهی است ودر برابر مصیبت ها صابر می ماند ومی داند که هر مشکلی خیری در او هست وهر چه از دوست رسد نیکوست خوشی یا ناخوشی واگر ایمان او ضعیف باشد با مشاهده اندک نا ملایمی دست از دین برمی دارد.
4- توجه به تاریخ پیشینیان و بررسى موضع آنان در بـرابـر آزمـایـش هاى الهى و نقش صبر و مقاومت در پیروزی های آنان. آنان اگر سربلند بیرون آمدند گذشت و اگر مردود شدند هم گذشت، پس ما سعی کنیم در این گذران سربلند بیرون آییم.
5- توجه به این حقیقت که همه این حوادث در پیشگاه خداوند رخ مى دهد و او از همه چیزآگاه است. (تفسیر نمونه ج 1 ص 530، ناصر مکارم شیرازى).
6- باید با تمام قوا بکوشیم تا با برنامه ریزی و پشتکار و با توجه به اراده خود در کنار کمک گرفتن از خداوند و توسل به ائمه اطهار به تدریج شرایط زندگی را برای خود سهل و دشواری ها و ناهمواری ها را آسان و هموار نماییم.
7- اگر انسان در اثر غفلت هم مرتکب خطائی شد فورا در صدد توبه بر آید. توبه یک واجب فوری است.
بنابراین باید در هر یک از عملکرد و رفتارهاى خویش آزمایش الهى را دید و همیشه آمادگی امتحان را داشت.

در پایان به یک نکته اشاره می کنم که اساس موفقیت انسان در زندگی است, یعنی یاد خدا. ریشه موفقیت های انسان یاد خدا است, زیرا انسان مخلوق خدا است و هر چه دارد از خدا است و هر چی می خواهد نیز باید از ناحیه خداوند تامین شود, به همین خاطر ادیان توحیدی به انسان می آموزند که از یاد خدا غافل نشو و دائم به یاد او باش و برای او کار کن و خود انبیای الهی نیز تمام فکر و ذکرشان خدا بود و به همین خاطر آرامش داشتند و موفقیت شان حاصل خداجویی ایشان بوده است. اگر کسی واقعا برای خدا و به سوی او زندگی کند, حتما در امتحانات الهی نیز موفق خواهد بود و یاد او را فراموش نخواهد کرد.
برای شما موفقیت در امتحانات الهی را از خداوند خواستارم.