بخل به چه معناست؟ آیا شامل معنویات نیز می شود؟
پرسشگر گرامی؛ در معراج السعاده آمده: بخل عبارت از«امساک کردن در مقامی که باید بذل می کرد و ندهد آنچه که باید می داد.» (معراج السعاده، ص322) صفت بخل ثمره محبت دنیاست. درباب مذمت بخل در احادیث اسلامی، روایات تکان دهنده ای دیده می شود.
- امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) در نهج البلاغه حکمت 126 می فرماید:«عجبت للبخیل ان یستعجل الفقر الذی منه هرب و یفوته الغنی الذی ایاه طلب؛ فیعیش فی الدنیا عیش الفقراء، و یحاسب فی الآخرة حساب الاغنیاء ؛ در شگفتم از بخیل که شتابان در طلب فقری است که از آن می گریزد، و سرمایه ای را از دست می دهد که برای آن تلاش می کند پس در دنیا مانند بینوایان زندگی می کند، و در آخرت مانند توانگران حساب پس می دهد.»
- امام علی (علیه السلام) می فرماید:«البخل جامع لمساوئ العیوب وهو زمام یقاد به إلی کل سوء؛ بخل ورزیدن کانون تمام عیبهاست و افساری است که (بخیل) به وسیله آن به سوی هر بدی کشانده می شود» (نهج البلاغه، حکمت 378)

-امام علی (علیه السلام) فرمودند:«البخل بالموجود سوء الظن بالمعبود؛ بخل ورزیدن به آنچه در دست داری بدگمانی به معبود است»
- رسول خدا صلی الله علیه و اله در حدیثی می فرمایند:«البخیل بعید من الله بعید من الناس،قریب من النار، بخیل از خدا دور است، از مردم نیز دور است و به آتش دوزخ نزدیک است» (بحار الانوار، ج 73، ص 308)،
- در حدیث دیگری، امام امیر مؤمنان علی علیه السلام می فرمایند: «النظر الی البخیل یقسی القلب، نگاه کردن به بخیل، انسان را سنگدل می کند» (تحف العقول،ص 214). این تعبیر نشان می دهد که باطن بخیلان آن قدر تاریک و آلوده است که بازتاب آن در چهره آنان، سبب سنگدلی نگاه کننده می شود.
- در روایتی داریم: «فلا یلج النار الا البخیل»؛ در آتش وارد نمی‌شود، مگر بخیل. (اخلاق محتشمی، تالیف خواجه نصیرالدین طوسی، ص 3210 ) این تعبیر که انحصار را می‌رساند، بخل را از دایره بخل مادی خارج می‌کند و تذکر به معنای وسیع بخل می‌دهد. روایت می‌فرماید فقط اهل بخل وارد آتش می‌شوند. بنابراین کسانی که اطاعت خدا نمی‌کنند و از آن سر باز می‌زنند، مصداق بخیل هستند چون جمیع اموری را که خداوند به عنوان سرمایه‌های الهی، به افراد بشر داده است، باید در راه خدا و در طریق اجرای تکالیف الهی به کار گرفته شود.
 طاعات ما، ابزاری می‌خواهد و ابزارش نعمت‌های مادی و غیرمادی است که در اختیار داریم. اگر از مصرف ابزارها امساک کردیم، بخیل هستیم. در روایتی آمده است که مومن نمی‌تواند مومن باشد و بخل بورزد.
دوست عزیز؛ اگر به صورت مصداقی مشخص می کردید منظورتان از بخل در معنویات چیست پاسخ دقیقتری دریافت می نمودید. غالبا بخل درباره ی مسائل مادی مطرح می شود، اما به طور کلی می توان گفت: بخل یعنی خودداری کردن از بذل، جایی که باید بذل کند و در معنای وسیع کلمه شامل همه امور می شود. مثلا کسی که علمی دارد وظیفه دارد آن را در اختیار دیگران نیز قرار دهد« زکاه العلم نشره؛ زکات علم نشر دادن آن است» و اگر دریغ کند بخل ورزیده است.
موفق باشید.