رابطه دین و مدپرستی؟

پاسخ: امروزه مد،ّ اصطلاحی است که به عنوان یک ابزار مخرب فرهنگی در جهت اهداف ضد دین و ناتوی فرهنگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مدگرایى غربى با انگیزه‏هاى مختلف صورت مى‏گیرد: الف) تحمیل فرهنگ خویش به دیگران، ب) بازاریابى براى اجناس خود، ج) جامعه را از مسیر صحیح و پاک به انحراف و آلودگى کشاندن، د) سنت‏هاى بجا و صحیح را از امتى گرفتن و سنت‏هاى ناپسند و احیاناً خرافى را جایگزین آن ساختن، ه) از طریق سنت‏هاى یک ملّت وارد شدن ولى آن را از درون مسخ کردن.
شاید اطلاع داشته باشید که براى ساختن این مدها، مدت‏ها و ساعات زیادى متخصصین روان‏شناس، جامعه‏شناس و... به مطالعه مى‏پردازند و راجع به تأثیرى که مد خاصى مى‏تواند در یک جامعه از خود به جاى گذارد، آینده‏نگرى و تحلیل مى‏کنند وقتى تصویب شد، با شگردهاى عجیبى به تبلیغ آن مى‏پردازند.
نکته دیگر در این راستا، این است که آنها به رنگ و مدل کفش، لباس، کیف و کمربند اکتفا نمى‏کنند؛ بلکه ملّتى را در این‏گونه مسائل مجذوب خود مى‏سازند و به تقلید خود درمى‏آورند، سپس به تدریج سراغ افکار و اندیشه و ایده یک ملّت آمده و آن را هم به طرف خود جذب مى‏کنند. مثلا چادر به عنوان حجاب اسلامى یک سنت نیکو و پسندیده است. فراموش نمى‏کنیم که در زمان طاغوت ناگهان بازار اسلامى، پر از چادرهاى بدن‏نما شد و... حال ساده اندیشى و خامى است اگر ما فکر کنیم که آنها در به وجود آوردن مد روز به نقطه خاصى اکتفا مى‏کنند. طبیعى است که چنین نخواهد بود. اگر امتى به نام مد و طرح روز به دنبال آنها راه بیفتد، تا نهایت هرزگى و فساد پیش خواهند رفت.
ملاحظه کنید امروزه در غرب (اروپا و آمریکا) در زمینه شهوت پرستى و فساد جنسى و طرح لباس‏هاى سکس به نام تمدن و تجدد چه خبر است؟ این ویژگى و خصیصه انسان است که در هر وادى جلو رفت، حد نهایى براى خودش نمى‏شناسد- بلْ یُرِیدُ اَلْإِنْسانُ لِیَفْجُرَ أَمامَهُ‏ - انسان مى‏خواهد هر مانعى را از سر راهش بردارد. سوره قیامت ، آیه 5 . اگر به وادى کمال قدم گذاشت تا بى‏نهایت پر مى‏کشد و اگر به وادى فساد و انحطاط قدم نهاد، در آنجا هم تا بى‏نهایت جلو مى‏رود، به گونه‏اى که نمى‏توان آنها را در جایى متوقف کرد. ناگفته پیداست که بشر تنوع طلب است و از یکسانى خسته مى‏شود. قرآن کریم نیز به این نکته توجه داشته است که مى‏فرماید:  مُخْتَلِفاً أَلْوانُهُ‏، سوره نحل ، آیه 12. گیاهان و میوه‏ها با رنگ‏ها و گونه‏هاى مختلف براى شما آفریده‏ایم یا بشر در نژادها و قبائل گوناگون آفریده شده است و... راستى اگر همه چیز یکسان بود (یک رقم گیاه، یک نژاد، یک زبان) و دیگر هیچ در آن صورت چه لطفى باقى مى‏ماند؟
حال با توجه به تنوع طلبى انسان، مدل لباس و طرح کیف و کفش و ساختمان و ماشین و ... اگر با موازین شرع و سنت‏هاى نیک ما، تضادى نداشته باشد، نمى‏توان تا این حد بر آن ایراد گرفت. حرف ما در این است که چرا ما خودمان طراح مد و مدل روز نباشیم؟ چرا افراد مبتکر و خلّاق جامعه ما سعى نمى‏کنند تا طرح جدیدى را ارائه دهند. و اصولا این یکى از ایرادهاى ماست که نسبت به این گونه مسائل آن قدر منتظر مى‏مانیم تا دیگران با طرح جدید خود بر ما یورش آورند. آن گاه مبتکران ما بعد از فشار زیادى که از افکار عمومى متوجه آنها مى‏شود، تازه دست به کار مى‏شوند که مثلاً مدل فلان ماشین یا طرح ساختمانى و یا شیوه لباس قشر خاصى را تغییر دهند. در حالى که اگر ما در این راستا ابتکار عمل را به دست گیریم، چه بسا بتوانیم فرهنگ خویش را براى دیگران اسوه و الگو قرار دهیم. هم چنان که در برخى از جهات چنین بوده است. به هر حال نسبت به مسأله «مدگرایى» خیلى باید هوشیار بود و ازاینکه زمام فرهنگ و سنت و فکر خویش را به نام تمدن و تجدد، به دست مدهاى غربى بسپاریم به شدت پرهیز کنیم.
در این زمینه می‌توانید به گفتگوی دکتر حسن بلخاری در زمینه مدگرایی و مدسازی منتشره در ماهنامه پرسمان، شهریور 1382 مراجعه فرمایید.